Dựa theo cách học của thầy Đặng Trần Tùng, bắt đầu từ hôm nay, mình sẽ dịch các bài đọc trong phần Reading của đề thi IELTS. Từ việc dịch, mình sẽ học thêm các từ mới, cả những từ thông dụng lẫn chuyên môn, từ đó cải thiện vốn từ và nâng band điểm phần thi này. Mình sẽ in đậm các từ mới dựa trên trình độ của mình là 5.5, vậy nên rất có thể sẽ thừa hoặc thiếu nếu band điểm của bạn không trùng với mình.

---

Cork – Nút Bần

Cork – the thick bark(vỏ) of the cork oak tree(cây gỗ sồi) (Quercus suber) – is a remarkable(đặc biệt) material. It is tough(dẻo dai), elastic(đàn hồi), buoyant(nổi trên nước), and fire-resistant(chịu lửa), and suitable for a wide range of(đa dạng) purposes. It has also been used for millennia(thiên niên kỷ): the ancient(cổ, xưa) Egyptians sealed then sarcophagi (quách) (stone coffins(quan tài)) with cork, while the ancient Greeks and Romans used it for anything from beehives to sandals.

Bần, loại vỏ dày từ cây gỗ sồi (Quercus suber) là một chất liệu đặc biệt. Nó dẻo, đàn hồi, nổi trên nước, chịu lửa và thích hợp với nhiều loại mục đích. Chất liệu này được sử dụng từ hàng nghìn năm trước: người Ai Cập cổ dùng bần để đóng quách (quan tài đá), còn người Hy Lạp và La Mã cổ thì sử dụng vật liệu này cho nhiều thứ từ tổ ong đến dép xăng đan.

And the cork oak itself is an extraordinary(đặc biệt) tree. Its bark grows up to 20 cm in thickness, insulating(bao bọc) the tree like a coat wrapped around the trunk(thân cây) and branches(cành cây) and keeping the inside at a constant(ổn định) 20°C all year round. Developed most probably(gần như chắc chắn) as a defence(bảo vệ) against forest fires, the bark of the cork oak has a particular(đặc biệt) cellular structure (cấu trúc tế bào) – with about 40 million cells(tế bào) per cubic centimetre – that technology has never succeeded in replicating(tái tạo, sao chép).(2) The cells are filled with air, which is why cork is so buoyant. It also has an elasticity that means you can squash(ép, nén) it and watch it spring(nguyên dạng) back to its original size and shape when you release(thả, giải phóng) the pressure(áp lực).

Bản thân cây sồi là một loại cây đặc biệt. Vỏ của nó phát triển tới độ dày 20cm, bao bọc như một tấm áo khoác quanh thân cây và cành cây, giúp ổn định nhiệt độ 20°C quanh năm. Được phát triển có lẽ để bảo vệ chống cháy rừng, vỏ của cây sồi có cấu trúc tế bào đặc biệt mà công nghệ vẫn chưa thành công trong việc tái tạo. Những tế bào chứa đầy không khí khiến bần có thể nổi trên mặt nước. Nó còn là vật liệu có tính đàn hồi, đồng nghĩa khi bị nén ép, chúng vẫn sẽ trở lại hình dạng ban đầu với kích thước và hình dáng không đổi dù ta có tác động lực.

Cork oaks grow in a number of Mediterranean countries, including Portugal, Spain, Italy, Greece and Morocco. They flourish(phát triển) in warm, sunny climates where there is a minimum of 400 millimetres of rain per year, and no more than 800 millimetres. Like grape vines(cây thân leo), the trees thrive(mọc, lớn) in poor soil, putting down deep root in search of moisture and nutrients. Southern Portugal’s Alentejo region meets all of these requirements(hội tụ đủ những yêu cầu này), which explains why, by the early 20th century, this region had become the world’s largest producer of cork, and why today it accounts for roughly half of all cork production around the world.

Cây gỗ sồi mọc nhiều ở các nước Địa Trung Hải, bao gồm Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Ý, Hy Lạp và Ma rốc. Chúng phát triển trong điều kiện ấm áp, khí hậu nắng ráo, lượng mưa mỗi năm tối thiểu 400 mm và không vượt quá 800 mm. Giống như cây nho, loại cây này phát triển ở vùng đất khô cằn, nó cắm rễ sâu xuống để tìm hơi ẩm và chất dinh dưỡng. Vùng phía Nam Alentejo của Bồ Đào Nha hội tụ đủ những điều kiện này, đó là lí do vào đầu thế kỷ 20, vùng đất này là nơi sản xuất nút bần lớn nhất, và ngày nay chiếm khoảng một nửa sản lượng trên thế giới.

Most cork forests are family-owned. Many of these family businesses, and indeed many of the trees themselves, are around 200 years old. Cork production is, above all, an exercise in patience(kiên nhẫn). From the planting of a cork sapling(cây con) to the first harvest takes 25 years, and a gap of approximately a decade must separate harvests from an individual tree.(3) And for top-quality cork, it’s necessary to wait a further 15 or 20 years. You even have to wait for the right kind of summer’s day to harvest cork. If the bark is stripped on a day when it’s too cold – or when the air is damp(ẩm) – the tree will be damaged.(4)

Hầu hết các rừng cây sồi đều thuộc sở hữu của hộ gia đình. Rất nhiều doanh nghiệp gia đình, cũng như chính những cái cây, đã tồn tại 200 năm nay. Sản xuất bần là một công việc đòi hỏi tính kiên nhẫn. Phải mất 25 năm để từ một cây con có thể thu hoạch vụ đầu tiên, và cần giãn cách khoảng 10 năm cho tới vụ thu hoạch tiếp theo với một cây riêng biệt. Với những cây có chất lượng cao, con số ấy còn lên tới 15-20 năm. Chúng ta thậm chí còn phải đợi tới đúng loại ngày hè để thu hoạch bần. Nếu tách vỏ bần trong những ngày quá lạnh, hoặc không khí ẩm, cây sẽ bị hư hại.

Cork harvesting is a very specialised profession. No mechanical means of stripping cork bark has been invented, so the job is done by teams of highly skilled workers.(5) First, they make vertical cuts down the bark using small sharp axes(rìu), then lever it away in pieces as large as they can manage. The most skilful cork- strippers prise(nậy vỏ) away a semi-circular husk(vỏ ngoài) that runs the length of the trunk from just above ground level to the first branches. It is then dried on the ground for about four months, before being taken to factories, where it is boiled to kill any insects that might remain(còn lại) in the cork. Over 60% of cork then goes on to be made into traditional bottle stoppers(nút chai truyền thống), with most of the remainder being used in the construction(xây dựng) trade, Corkboard and cork tiles(gạch) are ideal for thermal(cách nhiệt) and acoustic insulation(cách âm), while granules(hạt) of cork are used in the manufacture of concrete(bê tông).

Thu hoạch bần đòi hỏi tính chuyên môn cao. Chưa có công cụ tách vỏ bần nào được sáng chế, vậy nên công việc này vẫn cần tới đội ngũ những người thợ lành nghề. Đầu tiên, họ gỡ lớp vỏ xuống theo chiều dọc của cây bằng những chiếc rìu nhỏ, là lấy những miếng to nhất có thể. Những người thợ giàu chuyên môn nậy bỏ lớp vỏ thừa bên ngoài hình bán nguyệt dọc theo chiều dài của thân cây cho tới nhánh cây đầu tiên. Chúng được sấy khô trong 4 tháng trước khi được chuyển tới các nhà máy, nơi chúng được đun sôi để loại bỏ những con côn trùng vẫn còn sót bên trong. Khoảng 60% số đó được sử dụng để làm nút chai truyền thống, số còn lại dùng cho ngành xây dựng. Các tấm bảng và gạch lát từ bần là vật liệu lý tưởng cho cách nhiệt và cách âm, trong khi hạt bần được sử dụng để sản xuất bê tông.

Recent years have seen the end of the virtual monopoly(độc quyền ảo) of cork as the material for bottle stoppers, due to concerns(lo lắng) about the effect it may have on the contents of the bottle. This is caused by a chemical compound called 2,4,6-trichloroanisole (TCA), which forms through the interaction(tác động qua lại) of plant phenols, chlorine and mould(nấm mốc). The tiniest concentrations(nồng độ) – as little as three or four parts to a trillion – can spoil(phá hủy) the taste of the product contained in the bottle. The result has been a gradual(từ từ) yet steady(ổn định) move first towards plastic stoppers and, more recently, to aluminium screw caps. These substitutes(thay thế) are cheaper to manufacture and, in the case of screw caps(nắp vặn), more convenient for the user.(6,7,8)

Ngày nay, bần đã không còn giữ vị trí độc quyền trong sản xuất nút chai, bởi những nỗi lo chúng có thể làm ảnh hưởng tới chất lượng sản phẩm trong chai. Hợp chất hóa học có tên 2,4,6-trichloroanisole (TCA), hình thành bởi sự kết hợp của phenols thực vật, chlorine và nấm mốc là nguyên nhân của hiện tượng này. Nồng độ nhỏ nhất, chỉ 3 hoặc 4 phần tỷ tỷ có thể phá hủy mùi vị của sản phẩm trong chai. Kết quả, các loại nút nhựa, và hiện nay là nắp nhôm đã thay thế một cách từ từ và ổn định hơn. Những loại vật liệu mới có chi phí sản xuất rẻ hơn, cũng như tiện lợi hơn với người dùng.

The classic cork stopper does have several advantages, however. Firstly, its traditional image is more in keeping with that of the type of high quality goods with which it has long been associated(gắn liền).(9) Secondly – and very importantly – cork is a sustainable product that can be recycled without difficulty.(10,11) Moreover, cork forests are a resource which support local biodiversity(đa dạng sinh học), and prevent desertification(sa mạc hóa) in the regions where they are planted.(12,13) So, given the current concerns about environmental issues, the future of this ancient material once again looks promising.

Tuy nhiên, nút bần truyền thống vẫn có những công dụng nhất định. Đầu tiên, đó là biểu tượng truyền thống của những sản phẩm chất lượng cao mà nó đã gắn liền từ lâu. Thứ hai, cũng rất quan trọng, bần là sản phẩm chịu lực tốt và dễ dàng tái chế. Hơn nữa, rừng cây sồi bần là nguồn tài nguyên giúp đa dạng sinh học tại địa phương, và chống sa mạc hóa những vùng chúng được trồng. Vậy nên, liên quan tới những mối lo về môi trường hiện nay, tương lai của loại vật liệu cổ này vẫn còn đầy hứa hẹn.

---

Làm đề:

Questions 1-5: true, false, not given

1   The cork oak has the thickest bark of any living tree. (Cây gỗ sồi có vỏ dày nhất trong các loại cây). Tìm thấy từ thickness liên quan ở đoạn 2: Its bark grows up to 20 cm in thickness ⇒ Chỉ nói đến vỏ dày nhất là 20cm, không thấy so sánh với những loại cây khác ⇒ NOT GIVEN.

2   Scientists have developed a synthetic cork with the same cellular structure as natural cork.(Các nhà khoa học đã phát triển loại bần nhân tạo có cùng cấu trúc tế bào từ bần tự nhiên). Keyword là cellular structure, ta tìm được thông tin trong đoạn: ...the bark of the cork oak has a particular cellular structure – with about 40 million cells per cubic centimetre – that technology has never succeeded in replicating ⇒ công nghệ chưa thành công trong việc sao chép cấu trúc tế bào, không đúng với câu đề bài ⇒ FALSE.

3   Individual cork oak trees must be left for 25 years between the first and second harvest. (Các cây riêng biệt mất 25 năm từ mùa thu hoạch đầu tiên đến mùa thứ hai). Keywords là 25 years và harvest , ta tìm được thông tin trong đoạn: From the planting of a cork sapling to the first harvest takes 25 years, and a gap of approximately a decade must separate harvests from an individual tree. ⇒ Từ khi là cây con đến mùa thu hoạch đầu tiên mất 25 năm, từ các vụ tiếp theo mất 10 năm (decade), không đúng với câu đề bài ⇒ FALSE.

4   Cork bark should be stripped in dry atmospheric conditions. (Vỏ bần nên bóc tách trong điều kiện không khí ẩm.) Keywords là stripped và dry atmospheric conditions, ta tìm được thông tin trong đoạn:  If the bark is stripped on a day when it’s too cold – or when the air is damp – the tree will be damaged. ⇒ Nếu tách vỏ bần trong ngày quá lạnh, hoặc khi không khí ẩm, cây sẽ bị hư hại, đúng với câu đề bài ⇒ TRUE.

5   The only way to remove the bark from cork oak trees is by hand.(Cách duy nhất để tách bỏ khỏi cây sồi là dùng tay). Keyword là remove the bark, hand ta tìm được thông tin trong đoạn:  No mechanical means of stripping cork bark has been invented, so the job is done by teams of highly skilled workers.⇒ Chưa có công cụ tách vỏ bần nào được sáng chế, vậy nên công việc này vẫn cần tới đội ngũ những người thợ lành nghề, đúng với câu đề bài ⇒ TRUE.

Questions 6-13: Note completion

6   do not affect the ………… of the bottle contents (không ảnh hưởng tới …. sản phẩm trong chai)

Trong đoạn 6 …The tiniest concentrations – as little as three or four parts to a trillion – can spoil the taste of the product contained in the bottle. The result has been a gradual yet steady move first towards plastic stoppers and, more recently, to aluminium screw caps. ⇒ trong khi nút bần làm hỏng the taste of the product contained in the bottle thì nắp nhôm ra đời để thay thế. Vậy nắp nhôm sẽ không làm ảnh hưởng tới hương vị của sản phẩm trong chai ⇒ taste là đáp án.

7, 8   are …….. to produce; are ………… to use

Trong đoạn 6 …..These substitutes are cheaper to manufacture and, in the case of screw caps, more convenient for the user. ⇒ keyword ở câu hỏi produce đồng nghĩa với manufacture (sản xuất), to use đồng nghĩa với for the user ⇒ cheaper, convenient là đáp án.

9   suit the ….. of quality products

Keyword quality products đồng nghĩa với the type of high quality goods trong đoạn … its traditional image is more in keeping with that of the type of high quality goods with which it has long been associated. ⇒ nút bần là biểu tượng truyền thống của các sản phẩm chất lượng cao… ⇒ image là đáp án.

10, 11   made from a ………….. material; easily …………

Keyword material đồng nghĩa với product; easily đồng nghĩa với without difficulty trong đoạn … cork is a sustainable product that can be recycled without difficulty. ⇒ bần là sản phẩm chịu lực tốt và có thể tái chế mà không gặp khó khăn ⇒ sustainable, recycled là đáp án.

12, 13   cork forests aid …. ; cork forests stop ……. happening

Keyword aid đồng nghĩa với support ; stop đồng nghĩa với prevent trong đoạn …Moreover, cork forests are a resource which support local biodiversity, and prevent desertification in the regions where they are planted. ⇒ rừng cây sồi bần là nguồn tài nguyên hỗ trợ đa dạng sinh học cho địa phương, và ngăn sa mạc hóa tại vùng mà chúng được trồng ⇒ biodiversity, desertification là đáp án.